Analiz
Katar-Irak-Türkiye-Avrupa Doğal Gaz Boru Hattı Projesi Mümkün mü?
- Avrupa Birliği (AB), doğal gaz üreticisi ülkelerden uzakta yer alan önemli bir doğal gaz tüketicisidir. Doğal gaza bağımlılığı giderek artmakta olan AB çeşitli dönemlerde özellikle Rusya’dan gelen gazın kesilmesi nedeniyle zor günler yaşamıştır. Bu gibi sorunlar AB’nin arz güvenliği konusundaki politikalarının bir an önce uygulamaya geçirilmesi yönünde ivme kazanmasına neden olmuştur.
- ABD’den sonra enerji tüketiminde dünyada ,3 pay ile ikinci sırada yer alan AB, günümüzde enerji ihtiyacının P’sini ithal etmektedir. Bu oranın artarak 2030 yılında p olması beklenmektedir. Doğalgazın, AB enerji tüketimindeki yeri ise % 24’tür.
- Katar, Rusya’ya bağımlılığını azaltmak isteyen Avrupa Birliği için doğal gaz kaynak çeşitliliğinde önemli ülkelerden birisidir. Katar gazının alternatif bir boru hattı ile hem daha ucuz hem de güzergâh çeşitliliği sağlayacak şekilde Avrupa’ya ulaştırılmasının mümkün olup olmadığı ve Katar gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması durumunda, Türkiye’nin transit bir ülke olarak rolünün ne olabileceği sorularını akıllara getirmektedir.
- Avrupa gaz talebinin artan bir eğilim göstermesi, buna karşılık mevcut üretiminin azalması AB için doğal gaz ithalat bağımlılığını arttırmakta ve arz güvenliği sorunu yaratmaktadır. Bu ithalat bağımlılığı çerçevesinde, AB’nin doğal gaz tüketim öngörüleri ve gelecek projeleri incelendiğinde, Katar’dan Avrupa’ya gaz taşıyacak bir boru hattı projesinin geliştirilmesinin AB’nin arz güvenliğine önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
- Basra Körfezi’nin merkezinde yer alan Katar, Rusya ve İran’dan sonra dünyanın 3. en büyük doğal gaz rezervine sahip ülkesidir. Katar’ın ispatlanmış doğal gaz rezervleri 1 Ocak 2009 itibariyle yaklaşık 25.25 trilyon m⊃3;’tür. Katar, dünya doğal gaz rezervlerinin neredeyse % 15’ine sahiptir.
- Katar’dan başlayarak Irak ve Türkiye üzerinden Avrupa Birliği’ne ulaşacak bir boru hattı, AB için kaynak çeşitliliği ve güzergâh çeşitliliğini gerçek anlamda sağlayarak arz güvenliğine katkıda bulunacaktır.
- Ekonomik nedenler dikkate alındığında Katar’dan Avrupa’ya gidecek bir boru hattı talep güvenliğinin sağlanması yönüyle Katar açısından faydalı ve hatta Dünya LNG piyasasının seyri dikkate alındığında zaruridir.
- Bu tür bir projenin hayata geçirilmesi ile Türkiye, enerji terminali (energy hub) olma yolunda önemli bir adım daha atmış olacaktır. Türkiye’nin enerji terminali olması, üreticilerin gazlarını Türkiye’ye getirip buradan pazarlamaları anlamına gelmektedir.
- Türkiye, söz konusu boru hattının gerçekleşmesi halinde boru hattı rekabetinde önemli bir avantaj kazanmış olacaktır. Enerji alanında bir üs olma çabası içerisinde olan İsrail de kendi toprakları üzerinden geçen petrol ve boru hattı projeleri üzerinde çalışmaktadır. Katar-Türkiye Boru Hattı projesinin gerçekleşmesi durumunda, İsrail ya da diğer komşu topraklardan değil kendi topraklarından geçecek boru hattı ile Türkiye’nin Ortadoğu’da eli güçlenecektir. AB’nin güney koridoru stratejisinde de Türkiye’nin önemi daha da artacaktır.
