Rakamlarla Su Gerçeği

Dr. Tuğba Evrim Maden, ORSAM Su Araştırmaları Programı Uzmanı
Dünyanın belirli bölgelerinde uzun zamandır su kaynakları ile ilgili sıkıntı yaşanmaktadır. Bu durum gerek medyada gerek uluslararası faaliyetlerde sürekli gündeme getirilmektedir.

Yaşanan su sıkıntısını rakamlar ve kıyaslamalar ile ifade etmek suretiyle durumun vahameti ortaya konulabilir. Günümüzde yaklaşık 700 milyon insan su sıkıntısına maruz ülkelerde yaşamaktadır. Bu rakamın 2025 yılında 3,3 milyara çıkacağı öngörülmektedir.

Her yıl, gelişmekte olan ülkelerde yaklaşık 5 milyon çocukta diyare teşhisi konulmakta, bu çocukların 1,8 milyonu diyare sebebiyle ölmektedir. Her üç dakikada bir çocuk diyare sebebiyle hayatını kaybetmektedir.

Dünya üzerinde, gelişmekte olan ülkelerdeki 2,6 milyar insan sıhhi tesisattan (sanitasyon) yoksundur. Bu rakam dünya nüfusunun yaklaşık üçte biridir. Söz konusu nüfusun 958 milyonu Doğu Asya ve Pasifik’te, 925 milyonu Güney Asya’da, 437 milyonu Sahra altı Afrika’da, 80 milyonu Ortadoğu’da, 120 milyonu Güney Amerika ve Karayipler’de yaşamaktadır.

1,1 milyar insan yani dünya nüfusunun altıda biri temiz suya sahip değildir. Temiz suya ulaşamayan nüfusun 406 milyonu Doğu Asya ve Pasifik’te, 229 milyonu Güney Asya’da, 314 milyonu Sahra altı Afrika’da, 38 milyonu Ortadoğu’da, 49 milyonu Güney Amerika ve Karayipler de yaşamaktadır.

660 milyon insan yaşamlarını günlük geliri 2 doların altında ve temiz suya erişemeden geçirmektedir. Bu rakamın 385 milyonu, günlük geliri 1 doların altındadır.

Evrensel insan hakları çerçevesinde her insan günde yaşamını devam ettirebilmek için gerekli olan minimum 20 litre temiz suya erişebilmelidir. Bir insanın günlük su ihtiyacının minimum 20 litre olduğu temel alınırsa suyun metre küp başına fiyatlandırmasında eşitsizlik söz konusudur. New York’da suyun metreküpü 1 doların altındadır, bu rakam Londra’da yaklaşık 1,5 dolar, Manila ve Accra’da 3 dolar ve Barranquilla’da 5 doların üstündedir.

Sınıraşan sular söz konusu olduğunda örneğin Amazon nehrinde 9 kıyıdaş ülke vardır, bu rakam Nil nehrinde 11’ken, Tuna nehrinde 19’dur. Her beş insandan ikisi birden fazla ülkenin sınırları içerisinde yer alan havzalarda yaşamaktadır.

Dünyada var olan su sıkıntısı ve su eşitsizliği gelişmekte ve az gelişmiş olan ülkelerde daha yaygındır. Bu doğrultuda hem devletler hem de STK’lar sorunun çözümü için projeler ve eylem planları üretmekte ve uygulamaktadırlar. Nüfus artışının devam etmesi, iklim değişiminin etkisi, çevresel bozunmanın artması, gıda güvenliği endişesi, projelerin uygulanma süreci ve proje aktörlerinin (devletler, kurumlar vb.) işbirliği yapamaması, su için yapılan projelerin başarılarını olumsuz etkilemektedir.




* Bu incelemede verilen tüm rakamlar, BM Kalkınma Programı’nın (UNDP) 2007 yılında yayınladığı “Water Rights and Wrongs”  isimli çalışmadan ve UNICEF “ Water, Sanitation and Hygene” web sayfasından alınmıştır.