2020 Irak Değerlendirmesi: Türkmenlerin Durumu ve 2021’den Beklentiler

İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şaabi Heyeti Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis’in Bağdat’ta öldürülmesi ile Irak için oldukça gergin ve pek çok sorunla beraber başlayan 2020 yılı; koronavirüs salgını başta olmak üzere siyasi, ekonomik ve sosyal birçok alanda haftalık hatta günlük değişkenlik gösterebilen gelişmelerle devam etmiştir. Söz konusu gelişmeler, Irak’ın tüm etnik ve dinî gruplarını yakından ilgilendirdiği gibi Türkmenleri de yakından ilgilendirmiş ve etkilemiştir. Bu bağlamda gerek Irak’taki yeni hükûmetin kurulma süreci gerek ABD ve İran arasında Irak üzerinden yaşanan gerginlikler gerekse koronavirüs salgınının Irak ekonomisine yönelik olumsuz etkileri dolaylı ve doğrudan Türkmenlerin Irak’taki durumunu etkileyen hususlar olmuştur. Öte yandan her ne kadar 2017’de terör örgütü IŞİD’e karşı Irak merkezî hükûmeti tarafından zafer ilan edilmiş olsa da 2019 yılında olduğu gibi 2020 yılında da örgüt Kerkük, Selahattin ve Diyala vilayetlerinde Türkmenlerin de yoğun olarak yaşadığı coğrafyalarda saldırılarına devam etmiş, çok sayıda kayıp verilmesine neden olmuştur. Ayrıca Irak’ın toprak bütünlüğünü tehdit eden diğer bir terör örgütü PKK’nın Irak toprakları üzerindeki varlığına karşı her ne kadar Sincar Anlaşması çerçevesinde bir adım atılmış olsa da bilhassa Kerkük’te varlığını sürdüren örgütün hem terör saldırıları hem de kentteki uyuşturucu ticareti anlamında Türkmen nüfusa yönelttiği tehdit sürmektedir.

2020 yılı itibarıyla Irak’ta meydana gelen ve Türkmenler üzerinde de dolaylı veya doğrudan etki gücüne sahip tüm bu hususlar çalışma içerisinde başlıklar hâlinde ele alınacaktır. Ayrıca gelecek döneme ilişkin siyaset, ekonomi, toplum ve güvenlik anlamında Irak’ta yaşanması muhtemel gelişmelerin Türkmen toplumuna nasıl yansımalarının olabileceği de yine çalışmada değerlendirilecek hususlardan biri olacaktır.