Devam Eden KDP Kongresi Ne Getirecek?

Yrd. Doç. Dr. Serhat ERKMEN, ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi U.İ.B. Başkanı, serhaterkmen.org.tr
16 Ağustos 1946’da kurulan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) Kuzey Irak’taki Kürt siyasi hareketinin en güçlü ve köklü partisi olarak bilinmektedir. 11 Aralık 2010 günü başlayan KDP Kongresi’nin yapılması gerekliliği bölgede bir süredir tartışılmaktaydı. Özellikle, yaşadığı örgütsel krizlerden sonra 2009 yılında KYB’den önemli bir grubun kopması KDP’nin ihtiyaç duyduğu içsel dönüşümü daha dikkatli bir biçimde ele almasına neden olmuştu. Elbette, tarihsel, ideolojik ve örgütsel olarak birbirinden farklı yapılara ve geleneklere sahip olan KDP ve KYB’yi eşdeğer tutmak mümkün değildir. Ancak, KYB’nin yaşadığı sorunlar Kuzey Irak’taki siyasi grupların kendi partilerini yeniden ele almasında bir neden oluşturmaktadır. KDP’yi bu kongreye götüren sebepler şöyle sıralanabilir: Uzun yıllardır kongre yapmayan partinin kendisini örgütsel ve söylemsel olarak yenileme ihtiyacı; KDP’nin Kuzey Irak’taki Kürt Bölgesel Yönetimi’nin motor gücü olmasıyla birlikte ihtiyaç duyduğu yeni parti yapısı ve vizyonu; KYB’nin parçalanmasıyla oluşan yeni siyasi durumunun Kuzey Irak’ta yaratmış olduğu yeni iç denge ve Irak’taki siyasi gelişmelerin genel olarak Kürtlerde doğurmuş olduğu değişim gerekliliği.   İlk Kongresi’ni 1946’da Bağdat’ta toplayan KDP’nin toplamda 12 Kongre yaptığı bilinmektedir. Bu Kongrelerin tarihleri ve gerçekleştirildiği yerler sırasıyla şöyledir: 1946 Bağdat, 1951 Bağdat, 1953 Kerkük, 1959 Bağdat,1960 Bağdat, 1964 Kaladize, 1966 Galala, 1970 Naw Pirdan, 1979 Irak-Türkiye-İran sınırı, 1989 Margever, 1993 Erbil ve 2000 Erbil. Bugünlerde yapılan toplantı KDP’nin 13. Kongresi olup Erbil’de gerçekleşmektedir. Geçtiğimiz Cuma günü başlayan ve 6 gün sürecek olan Kongre’ye bölgeden 1400 delegenin ve yerli-yabancılardan oluşan yaklaşık 500 misafirin katıldığı bildirilmektedir. Toplantıya Türkiye’den de katılımcılar olmuştur. Ayrıca, Irak’ın önde gelen siyasetçilerinin önemli bir kısmı da Kongre’nin açılışına katılmıştır.   Kongre’de son dönemde üzerinde çalışılan ve ORSAM tarafından tercüme edilen bir tüzük taslağının kabul edilmesi planlanmaktadır. Taslağın üzerinde çalışmalar yapılması için bir dizi komite oluşturulmuştur. Bu komitelerin çalışmalarını önümüzdeki günlerde tamamlaması ve nihai bir metin hazırlaması beklenmektedir.   Tüzük incelendiğinde geçmişteki tüzüklerden en önemli farkının birçok olayın güncellenmesi olduğu görülmektedir. Son Kongre 10 yıl önce yapıldığı için Irak’ın işgalinden bu yana ülke siyasetine yön veren pek çok gelişmeye karşı bir politik duruş olmadığı ve mevcut pek çok maddenin çoktan miadını doldurduğu görülmektedir. Bu nedenle, tüzüğün değişmesinin en önemli boyutu içeriğin yenilenmesidir. Buna ek olarak, partinin yapısında da bazı değişiklikler olması ve üst düzey bazı görevlilerin değişmesi beklenmektedir.    Partinin mevcut yapısı şu şekilde örgütlenmiştir: Başkanlık, Başkan Yardımcılığı, Politbüro, Merkezi Komite, Parti Büroları, Bölge Komiteleri, Yerel Örgütler, Ana Hücre Örgütler ve Hücre Örgütleri. Bu yapı içinde en önemli olanlar ise ilk dört organdır. Partinin başkanı bilindiği gibi aynı zamanda Bölgesel Kürt Yönetimi’nin Başkanı olan Mesut Barzani’dir. Başkan Yardımcısı ise partinin eski tüfeklerinden Ali Abdullah’tır. KDP’nin en üst organı olan Politbüro’da ise 9 kişi (Sami Abdulrahman, Azad Barvari, Mesrur Barzani, Neçirvan Barzani, Fazıl Merani, Zaim Ali Osman, Cevher Namık Salim, Roj Nuri Şaviz, ve Hoşyar Zebari) yer almaktaydı. Bu kişilerin gerek Bölgesel Kürt Hükümeti’nde gerekse merkezi hükümette önemli pozisyonlara sahip olduğu bilinmektedir. Örneğin Sami Abdulrahman, 2004 yılında bir bombalı saldırıda öldürülmeden önce Bölgesel Kürt Hükümeti’nin başbakan yardımcısıydı. Onun yanı sıra Azad Barvari mevcut Bölgesel Kürt Hükümeti’nin başbakan yardımcısı, Mesrur Barzani İstihbarat Teşkilatı Parastin’in Başkanı, Neçirvan Barzani eski Bölgesel Kürt Hükümeti Başbakanı, Fazıl Merani KDP’nin örgütten sorumlu yetkilisi, Roj Nuri Şaviz Kürt Listesi’nin Irak’taki hükümet kurulma sürecindeki müzakerecisi ve aynı zamanda yeni hükümette muhtemel başbakan yardımcısı, Hoşyar Zebari ise Irak’ın Dışişleri Bakanı’dır. Partinin diğer bir önemli karar alma organı olan Merkezi Komite ise 31 kişiden oluşmaktadır. Bu 31 kişi içinde de Bölgesel Kürt Hükümeti Eğitim Bakanı Safin Dizayi, Bölgesel Kürt Yönetimi Meclis Başkanı Kemal Kerkuki, Bölgesel Kürt Hükümeti İçişleri Bakanı Kerim Sincari ve Irak Meclis Başkan Yardımcısı Arif Tayfur gibi isimler yer almaktadır. Bunun dışında kalan örgütlerin en önemlileri olan parti büroları ise 24 tanedir.   Kongre’de yukarıda anılan yapıda ve bu yapıda görev alan isimlerde değişiklik yapılması beklenmektedir. Bu değişiklikler arasında en önemlileri, partiye başkan ve başkan yardımcılığının yanı sıra genel sekreterlik kurumunun gelmesi, politbüro ve merkezi komitenin üye sayılarının artması ve bazı üyelerin yerlerini yenilerinin almasıdır. Başkan ve yardımcısı dahil olmak üzere 11 kişiden oluşan politbüro üyeliklerinin sayısının 15 veya 17’ye, Merkezi Komitesi üyesi sayısının ise 31’den 51’e çıkartılması beklenmektedir. Ayrıca Merkezi Komite’de kadınlar için kota oluşturulması ve en az 16 kadının görev yapması öngörülmektedir. Bu değişikliklere ek olarak partinin başkan yardımcılığına Neçirvan Barzani’nin getirilmesi ve partinin gençleştirilmesi kapsamında bazı yeni ve genç üyelerin Merkezi Komite’de yer alması beklenmektedir.   Henüz Kongre süreci tamamlanmış olmasa da partinin bu Kongre’de kabul edeceği yeni tüzüğün ve yaşanacak değişimin özellikle Kuzey Irak’taki iç siyasi dengeler açısından önemli olacağı söylenebilir. Kongre’nin bir yandan Irak’ta federalizm, petrol yasası ve Kerkük’ün statüsü gibi önemli meselelerin yeniden tartışılacağı diğer yandan da Kuzey Irak’ta bahar aylarında yapılması beklenen vilayet meclisi seçiminin hemen öncesine gelmesi ise yaşanacak gelişmeleri daha ilginç kılmaktadır. Bu nedenle, Kongre’nin bitiminden sonra konunun yeniden değerlendirilmeye alınması önem kazanmaktadır.