El Irakiye Listesi Lideri ve Irak Eski Başbakanı Iyad Allavi ORSAM'da Konuştu
Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen, ORSAM Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi U.İ.B. Başkanı
Irak’ta 7 Mart’taki parlamento seçimlerinde birinci olarak çıkan El Irakiye’nin lideri Iyad Allavi, dün Ankara’ya geldi. İşgalden sonra Irak’ın ilk başbakanlığı görevini de yürüten Allavi’nin ziyareti, Irak’ta hükümet kurma çalışmalarının sürdüğü kritik bir döneme denk geldi. Allavi Türkiye ziyaretinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) tarafından bugün düzenlenen bir programda Irak’ta seçim sonrası durumu değerlendirdi. Dünya basını ve Ankara’daki diplomatik misyon tarafından da ilgiyle izlenen Allavi, konuşmasında bazı hususların altını çizdi. “Biz Mezhepçiliğe ve Etnik Milliyetçiliğe Karşıyız” Irak’ta seçim öncesinde yapılan tüm engellemelere rağmen Irakiye Listesi’nin seçimi önde tamamladığını kaydeden Allavi, Irakiye’nin mezhepçiliğe ve etnik milliyetçiliğe karşı olan duruşuna dikkat çekti. Irakiye Listesi’nin hassasiyetlerinin altını çizen Allavi bunları, ülkede istikrarın sağlanması, Irak’ın birliğinin korunması ve Irak’ın gelecekte bölgede önemli bir aktör olarak ortaya çıkması olarak sıraladı.
“Güvenlik Kurumlarını Mezhepçilikten Kurtarmalıyız” Allavi, kendileri için şu anda en önemli gündem maddesinin ülkede katılımcı ve tüm grupları içeren bir siyasi sürecin yürütülmesi olduğunu vurguladı. İkinci önemli gündemlerini de Irak’ta devlet kurumlarını inşa ederek güvenliği sağlamak olarak belirten Allavi, devlet kurumlarında profesyonel bir yapılanmaya gidilmesine önem verdiklerini kaydetti. Allavi Irak’ın en önemli sorunlarından biri olan güvenlik konusunun özellikle ABD askerlerinin çekilmesi sürecinde daha önemli bir hal alacağını ifade etti. Allavi güvenliği sağlamanın en önemli yollarından birinin, güvenlik kurumlarını siyasi mezhepçilikten kurtarmaktan geçtiğini söyledi. Iraklıların günlük yaşamlarındaki sıkıntılara da temas eden Allavi, elektrik ve su başta olmak üzere altyapı hizmetlerinin sunulması için kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğunu dile getirdi.
“Hükümeti Kurma Yetkisi Bizde Olmalı Ama Irak’ta Yargı Siyasileşti” Allavi, Irak Anayasası uyarınca hükümet kurma yetkisinin kendilerinde olduğunu ifade etti. Irak Anayasa Mahkemesi’nin sonuçları kesin olarak yayınladıktan sonra hükümet kurma sürecinin başlayacağını hatırlatan Allavi, seçimden sonra Anayasa Mahkemesi’nin hükümeti oluşturacak grubun nasıl bir blok olacağına hükmetmesi kabilinden aldığı birtakım kararları Baastan arındırma sürecinin devamı olarak niteleyerek, bu durumu yargı sürecinin siyasileşmesi olarak yorumladı. “Siyasi Süreç Yargıçların Eline Bırakılamaz” Allavi, mümkün olduğunca çabuk, mümkün olduğunca kapsayıcı ve anayasaya sadık bir hükümet kurmak istediklerini, bu ilkelere uyan her partiyle koalisyona açık olduklarını belirtti. Seçim süreciyle ilgili değerlendirme yapan komisyonun 52 milletvekilinin seçilmesini iptal etmesini de değerlendiren Allavi, “Irak’taki tüm önemli siyasiler, BMGK üyesi ülkelerin büyükelçilikleri ve hatta Ayetullah Sistani ile görüşerek bu tür bir girişimi kabul etmeyeceğimizi vurgulayacağız. Siyasi süreç bazı yargıçların eline bırakılamaz.”
“Yeniden Sayımda Hile Yapılabilir” Allavi, Irak’ta bazı bölgelerde oyların yeniden sayılmasına ilişkin bir soruyu değerlendirirken şunları söyledi: “Oyların yeniden sayılmasını üç şart altında kabul ederiz. Birinci şart Basra, Necef, Kadisiye, Nasıriye, Musul ve Kerkük’te de sayımın yeniden yapılmasıdır. Çünkü bu bölgelerde de hileler yapıldı. İkincisi Bağdat’tın içindeki bazı bölgeler dikkatli bir biçimde incelenmeli. Üçüncü ve en önemli konu ise seçimin üzerinden bir aydan fazla bir zaman geçmiş olması, Geçen süre zarfında sandıkları kimler elledi ya da korudu bilmiyoruz. Dolayısıyla yeniden sayım sırasında büyük hileler olabilir.” “Musul, Kerkük İçin Model Olabilir” Allavi, Kerkük meselesinin çözümüne ilişkin bir soruya yanıt verirken, bir süredir Musul’da sorunlu taraflar arasında diyalog yoluyla sağlanan anlaşmanın Kerkük için model olabileceğini dile getirdi. Allavi, “Güven, dostluk ve medeni diyalog çerçevesinde götürülen bir çözüm süreci Kerkük sorununu çözebilir” dedi. “Türkiye’nin Yapıcı Rolü Diğer Ülkelere Örnek Olmalı” Irakiye Listesi ve Irak eski Başbakanı Allavi, Irak’a komşu ülkelerin Irak siyasetinde oynadığı role de dikkat çekti. Allavi, Türkiye’nin Irak’ın içişlerine karışmayarak ve bölgede olumlu bir atmosfer yaratarak Iraklılar için önemli bir destek sağladığını belirterek bu tavrın diğer bazı bölge ülkeleri tarafından benimsemesini de istedi.
Bir soru üzerine Türkiye-Irak ilişkilerini değerlendiren Allavi şunları söyledi: “Bize göre dış politika iki eksende yürütülür. Birincisi karşılıklı çıkar, ikincisi ise içişlerine müdahale etmeme. Karşılıklı çıkar bağlamında Türkiye ve Irak arasında önemli ekonomik ilişkilerimiz var. Öte yandan PKK terör örgütüyle mücadelede Türkiye’yi destekliyoruz. İktidar olmamız halinde yapabileceğimiz her şeyi yapmaya hazırız. PKK’nın Irak’ı üs olarak kullanmasına karşıyız. İkinci yani içişlerine karışmama prensibi açısından da Türkiye’nin tutumundan ve çok yapıcı davranmasından memnunuz.” IYAD ALLAVİ’NİN ORSAMDAKİ KONUŞMASININ ANALİZİ ORSAM Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen
Allavi’nin değerlendirmelerinden çıkarılabilecek sonuçları şöyle sıralayabiliriz: -Iraklı tüm siyasi gruplar seçimden sonra dış destek aramaya devam etmektedir. Ülkedeki iç siyasi dengeler hassas bir noktaya gelmiştir. Partiler arasındaki pazarlıkların tıkandığı noktalarda bölge ülkelerinin oynayacağı rolün kritik olacağı söylenebilir. -Allavi’nin üzerinde büyük bir baskı olduğu ve ülkedeki resmi kurumlar ve komisyonlar üzerinden özellikle Baasçılık suçlamasıyla Irakiye listesinin köşeye sıkıştırıldığı görülmektedir. Allavi’nin kendisine yöneltilen sorulardan Irakiye’nin içindeki duruma ilişkin olan soruya yanıt vermekten kaçınması bu konuda herhangi bir zayıflık işareti göstermek istememesinden kaynaklanmaktadır. -Allavi, her türlü koalisyona açık olduğunu belirterek sürecin tıkanması halinde Maliki’ye de yeşil ışıl yakacağını göstermektedir. -Seçimi kazanmalarına rağmen mahkemeler ve komisyonlar tarafından sürekli olarak darbe vurulan Irakiye’nin tabanını oluşturan gruplarda son zamanlarda iyice artan huzursuzluk siyasi sürece yansırsa Irak’ta işler daha da karmaşıklaşabilir. -Son günlerde ülkede yaşanan şiddet olayları kısmen de olsa 2005 yılı sonunda yapılan seçimlerden sonra gelen dalgayı anımsatmaktadır. Henüz olayların coğrafi boyutu ve sıklığı o dönemki kadar olmasa da hedef alınan kurum, kişi ve yerler dikkate alındığında Irak’taki siyasi sürecin bir an önce uzlaşıya dayalı bir hükümetle sonuçlanmaması halinde ülkede yeni bir siyasi kriz ve güvenlik sorunu üretmesi olasılığı güçlenmektedir.
