İran, Suriye ile Stratejik Bir Kanal Açmaya Çalışıyor

Çetiner ÇETİN, Gazeteci - ORSAM Danışma Kurulu Üyesi
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde Arap Birliği’nin Suriye planının veto edilmesi ile birlikte, Suriye’deki iç isyan derinleşirken, İran Esed yönetiminin derin bir nefes alması için ticari ve siyasi alanda girişimlerine hız verdi. İranlı diplomatlar, Iraklı ve Kürt yetkililerle bir araya gelerek, Irak hava sahasının kullanımı, Karadan ve demir yolu imkânlarının oluşturulması için görüşmeler yürüttüğü bildiriliyor. Iraklı yetkililer, İran’ın bu teklifine sıcak bakarken, Kürtler, İran-Suriye yakınlaşmasının yaratacağı siyasi sonuçları masaya yatırıp karar verecekler.
 
Suriye’de yönetimin, ülke topraklarının üçte birinde kontrolü kaybettiği belirtilirken, bir yıldan buyana süren iç savaş ve halk hareketliliğinin yarattığı siyasi krizin yanında Suriye’nin hızla ekonomik bir krize doğru sürüklendiği ve iç savaşı finanse etmekte sıkıntılar yaşadığı bildiriliyor. Ekonomik sıkıntılar ve ambargolarla boğuşan Suriye’nin imdadına yetişmek için İran yoğun diplomatik çabalar gösteriyor.
 
İranlı diplomatlar son iki aydan buyana Iraklı yetkililerle 7 kez bir araya geldi. Görüşmelerde İranlı yetkililer, Irak’ın hava koridorunun kullanılabilmesi, Kara yollarının güvenli bir şekilde kullanımı ve uzun soluklu bir strateji anlaşmanın devamı olarak görülen İran-Suriye demir yolu projeleri için Iraklı makamlardan destek bekliyor. Irak başbakanı Nuri El Maliki’nin danışmanlarının da içinde yer aldığı Iraklı heyet, Irak hava sahasının İranlı uçaklara açılmasının uluslar arası alanda siyasi kriz yaratabileceğine dikkat çekilirken, Karayolu güvenliğinin sağlanabileceği İranlı diplomatlara bildirildi. İranlı yetkililer ise Irak Suriye sınır hattı boyunca Arap Suni aşiretlerin yerleştirilmiş olmasından dolayı güvenlik endişelerinin olduğunu belirterek, hava koridoru konusunda destek beklentilerinin devam edeceğini belirttiler. Diğer taraftan, Iraklı yetkililer, uzun vadede yapılması planlanan stratejik İran Suriye demir yolu hattı için ise Kürtlerin siyasi desteğinin şart olduğuna vurgu yaptılar.
 
Suriye yönetimine açık destek veren İran, Iraklı Kürt yetkililerle geçtiğimiz hafta büyük bir gizlilik içinde görüşmeler yaptılar. İran yönetimi, Suriye’ye müdahale konusunda, Kürt yetkilileri, Suriye içindeki Kürt muhalif gruplara silah yardımı yapılmamasını istedi.
 
İran, Suriye ile stratejik bir kanal oluşturmak yapmayı planladığı demir yolu için Kürtlerden de siyasi destek istedi. İran, demir yolu hattının Iraklı Kürtlerin bölgedeki ticari hacmine de ciddi katkı sağlayacağını düşünerek, destek arayışlarını sürdürüyor. Öte yandan Kürtler, İran’ın bu teklifine sıcak bakarken, Kürtler, İran-Suriye yakınlaşmasının yaratacağı siyasi sonuçları masaya yatırıp karar verecekler.