Körfez Gündemi: 17-23 Aralık 2018

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan’ın 2019 yılı bütçesi açıklandı. Petrol fiyatlarının düşmekte olduğu bir ortamda, Suudi Arabistan, vatandaşlarına yaşam giderleri ile ilgili ödenek sağlamaya devam edilmesine karar verdi. Aynı zamanda 2019 bütçesi ile birlikte devlet harcamalarında artırıma gidilmesi planlanıyor. Suudi Arabistan’ın vatandaşı olmayan çalışanlara koyduğu ekstra kotalar ve ödemeler sebebiyle ülkeyi son iki yılda yaklaşık 900,000 çalışan terk etti. Bunun üzerine Suudi Arabistan bu ek ödemelerin gözden geçirileceğini belirtti.

Suudi Arabistan, istihbarat teşkilatına üç tane daha yeni birim ekledi. Kral Selman, Kaşıkçı Olayı sonrasında istihbarat teşkilatının yenilenmesi için talimat vermişti. Yeni kurulan birimler Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a bağlı komiteler tarafından yönetilecek.

Suudi Arabistan Washington Büyükelçisi Halid bin Selman, BAE’de düzenlenen Afganistan barış görüşmelerinin olumlu sonuçlar doğurabileceğini söyledi. Halid bin Selman, bölgedeki çatışmaları sona erdirmek için BAE ile birlikte çalıştıklarını vurguladı.

Birleşik Arap Emirlikleri
Afganistan’da devam eden çatışmaları sona erdirmek amacıyla Taliban temsilcileri ile ABD yetkilileri BAE’de bir görüşme gerçekleştirdiler. Abu Dabi’de gerçekleştirilen görüşmede, Taliban temsilcileri Afgan yetkililer ile görüşmeyi reddetti.

Pakistan’ın ekonomik durumunu iyileştirmek adına ülkenin merkez bankasına BAE tarafından 3 milyar dolarlık depozito yardımı yapıldı. Konuyla ilgili görüşmeler için Pakistan Başbakanı Eylül ve Kasım aylarında BAE’ye ziyarette bulunmuştu. Ekonomik yardım Abu Dabi Kalkınma Fonu tarafından sağlandı. Ödeme dengeleri krizini çözebilmesi için, Suudi Arabistan da 6 milyar dolarlık paket sağlamıştı.

Katar
Qatar Petroleum şirketi önümüzdeki yıllarda ABD’ye 20 milyar dolarlık yatırım yapmayı planladığı açıkladı. Katar’ın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nden (OPEC) ayrılma kararının da bu konuda etkili olduğu belirtiliyor.

OPEC’ten ayrılma kararının temel sebebi de Katar’ın Sıvılaştırılmış Doğalgaz (LNG) üretimine daha fazla önem vermek istemesi olarak gösteriliyordu. Katar Sıvılaştırılmış Doğalgaz üretiminde dünya payında yıllık 77 milyon ton ile en önemli ülkeler arasında geliyor. Hali hazırda yüksek olan kapasitesini de 2023-2024 dönemine kadar %43 artırmayı planlıyor.

Yemen
BM nezdinde İsveç’te Yemen Hükümeti ve Husi temsilciler arasında düzenlenen barış görüşmelerinden Hudeyde’de ateşkes sağlanması ve bunu takiben tarafların askeri güçlerini bölgeden çekmesi kararlaştırılmıştı.

Hudeyde’nin önemi Yemen’e giren gıda ürünlerinin %90’ının buradan geçmesi sebebiyle artıyor. Bu kararın alınmasında, Yemen’in içinde bulunduğu insani koşulların çok ağırlaşması ve çok ivedi bir hale gelmesi etkili olmuştu. Yer yer çatışmalar devam etse de, ateşkesin ilk dört gününde büyük oranda bozulmadığı gözlemlendi. Bunun üzerine, BMGK (Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi), Hudeyde kentindeki ateşkesi denetlemek üzere yetkililerin gönderilmesini içeren tasarıyı kabul etti. Denetleyicilerin görevinin 30 gün sürmesi bekleniyor.

Kuveyt
Kuveyt Dışişleri Bakanı Halid el-Hamed es-Sabah, ülkesinin Körfez Krizi’ne çözüm bulmak amacıyla Suudi Arabistan ile iletişim halinde olduğunu aktardı. Ayrıca, Suudi Arabistan ve Kuveyt arasında günlük 500 ile 600 bin varil petrol üretilen Vefra ve Hafci bölgelerinin durumunun da istişare edildiğini aktardı.

Kuveyt’in ülkesinde çalışan yabancıların sayısını yedi yıl içerisinde 1.5 milyon kadar azaltmayı planladığı biliniyor. Sayılarının azaltılması düşünülen kişilerin çoğunluğunu da 600bin civarındaki Hint çalışanlar ve 300bin civarındaki Mısırlı çalışanlar oluşturuyor.

Ekonomik kaynaklarını çeşitlendirme yoluna giden Kuveyt, bu yolla ülkesinde çalışanların en az %25’ini kendi vatandaşı olmasını sağlamaya çalışıyor. Körfez bölgesindeki genel eğilime bakıldığında aynı eğilimin diğer ülkelerde de olduğu gözlemlenebilir. Fakat son zamanlarda Kuveyt’in bu amacına ulaşamayabileceği konuşuluyor. Indosuez Wealth Management gibi şirketler yaptıkları tahminlerde, Kuveyt’te 1.5 milyon çalışanın yaratabileceği boşluğun hemen doldurulamayacağı belirtiliyor.

Umman
Günlük petrol üretimi 995bin varil olan ve OPEC üyesi olmayan Umman, OPEC ve OPEC-dışı ülkelerin aldığı petrol üretimini kısma kararı sonrasında fiyatların dengelenmeye çalışıldığı bir ortamda yeni olanakları değerlendiriyor. Bu ortamda Umman, Occidental Petroleum şirketi ile ülkedeki petrol ve doğalgaz kaynaklarının araştırılması hakkını tanıyan bir anlaşma imzaladı. 14 milyon dolarlık bütçenin kullanılacağı anlaşmanın ilk aşaması üç yıl sürecek.

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Umman’ın kredi derecesini “junk” seviyesine düşürdü. Bu ise, BB+ seviyesinden BBB- seviyesine denk geliyor. Umman ekonomisi, düşük petrol fiyatları sebebiyle uzun zamandır bütçe açığı veriyor. Son zamanlardaki değişken fiyatlar sebebiyle de Umman, Körfez’de petrol ihraç eden ülkeler arasında en zayıf borç pazarı haline geldi.

Bahreyn
Bahreyn Dışişleri Bakanı, Avustralya’nın İsrail’in başkentini Kudüs’ün batısı olarak tanıma kararını destekledi. Avustralya’nın kararını eleştiren Arap Birliği açıklamasını ise Bahreyn Dışişleri Bakanı “sorumsuzluk” olarak nitelendirdi. Dışişleri Bakanının bu açıklaması kendisine yoğun tepki gösterilmesine sebep oldu.