Körfez Gündemi: 20-26 Ocak 2020

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Dışişleri Bakanları bir görüşme gerçekleştirdiler. Görüşme sonrası, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı, Kıbrıs’a ülkesinin toprakları üzerindeki egemenlik hakları konusunda tam destek verildiğini ifade etti.  Suudi Arabistan’ın Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el-Cübeyr, Avrupa Konseyi dönem başkanlığını devralan Hırvatistan’ın Dışişleri Bakanı Gordan Grlic Radman ile Brüksel’de bir görüşme gerçekleştirdi. Ayrıca, AB ülkelerinin temsil eden 28 Büyükelçi de ziyaret edildi. Adil el-Cübeyr, Yemen’de savaşı başlatanın Husiler olduğunu, Suudi Arabistan olmadığını belirtti. Brüksel’deki ziyaret sırasında Körfez krizine ilişkin bir açıklama yapıldı. El-Cübeyr, Katar’ın mezhepçiliği ve nefreti yaydığını, terörist faaliyetlere halen destek verdiğini, ve Katar’ın medya platformlarını bu amaçla kullandığını belirtti. Katar davranışını mutlaka değiştirmeli” ifadesini kullandı.

Hafta içerisinde Körfez gündemine dair en önemli gelişmelerden biri Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın, Amazon ve Washington Post’un sahibi Jeff Bezos’un telefonunu hacklediği olduğu haberi oldu. Muhammed bin Selman’ın Bezos’u Whatsapp uygulaması aracılığıyla hacklediği bildirildi. Bezos’un telefonun hacklenmesinden altı ay sonra Kaşıkçı öldürüldü. Yaptığı açıklamada Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı söz konusu suçlamaları yalanladı.

The New York Times’da 23 Ocak 2020’de yayınlanan raporda Suudi Arabistan’ın 11 Eylül saldırılarıyla ilişkili olup olmadığına değinildi. Ömer al-Bayoumi adlı Suudi Arabistan vatandaşı bir öğrencinin saldırıyı gerçekleştirenleri tanıdığı iddialarına yer verildi.  

İran Cumhurbaşkanlığı Ofis Başkanı Mahmud Vaezi, Suudi Arabistan’ı birlikte çalışmaya ve sorunları çözmeye davet etti. Geçen hafta da İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, İran’ın Suudi Arabistan’la çalışmaya hazır olduğunu belirtmişti. Özellikle güvenlik alanlarında, Hürmüz Boğazı hakkında çalışmaya, müzakereye hazır olduklarını söyledi.

Cemal Kaşıkçı hakkında ‘The Dissident’ adında bir belgesel çekileceği duyuruldu. Bunun Suudi Arabistan ve onunla iş yapan Amerikan şirketlerine zarar vereceği belirtildi.

22 Ocak 2020’de yapılan habere göre Suudi Arabistan, ABD hükümetinden Sudan’ın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasını talep etti.  

Davos 2020 kapsamında Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi başkanı Peter Maurer, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi başkanı Neçirvan Barzani ve INTERPOL genel sekreteri ile bir görüşme gerçekleştirdi.

Birleşik Arap Emirlikleri
21-24 Ocak Davos, İsviçre’de düzenlenecek Dünya Ekonomik Forumu’nun 50. Yıl Toplantısına BAE de bir heyet ile katıldı. BAE heyetinde Abu Dhabi Yönetim Konseyi üyesi ve Abu Dabi Yönetim Ofisi başkanı Halid bin Muhammed bin Zayid el-Nahyan, Dubai Sivil Havacılık Otoritesi ve Emirates Havayolları Grubu başkanı Ahmed bin Said el-Maktum ve diğer üst düzey yetkililer yer aldı.

Dubai merkezli havayolu şirketi Emirates ve Doha merkezli havayolu şirketi Katar Havayolları (Qatar Airways), Körfez bölgesinde yaşanan jeopolitik gerginliklere rağmen İran hava sahasını kullanmaya devam edeceklerini açıkladılar. Ocak ayı içerisinde İranlı General Kasım Süleymani’nin öldürülmesi sonrası Ukrayna Havayollarına ait bir uçak İran üzerinde düşürülmüş, bölgede uçuş yapan şirketler için tehlikeli bir durum ortaya çıkmıştı. Emirates Havayolları, Irak ve İran’ın 10 farklı şehrine günlük sefer düzenliyor.

23 Ocak 2020’de Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al-Nahyan, Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’le görüştü. Bu görüşmede de Libya, İran ve Sudan’daki gelişmelerden bahsedildi. 24 Ocak 2020’de ise Al-Nahyan, Fransa Avrupa ve Dışişleri bakanı Jean-Yves Le Drian ile bir görüşme gerçekleştirdi. İran, Sudan ve Libya’daki gelişmeler konuşuldu.

Suriyelilere yardımda bulunan Fransız sivil toplum kuruluşu olan ACRED ve BAE işbirliği anlaşması imzaladı.  BAE, 7,3 milyon bağışta bulunduğunu belirtti. BAE, 2012 yılından beri yüksek meblağlarda Suriye’ye yardımda bulunmaktadır.

2020 yılı boyunca BAE’nin üç temel faaliyeti bulunmakta. Al-Dhaftra’da Barakah Nükleer Reaktörü’nün açılışı yapılacak. Hope Probe, Temmuz 2020’de Mars’a fırlatılacak ve 2020 Expo Dubai’ye ev sahipliği yapılması BAE açısından turizm ve ekonomi alanında gelişmeler sağlayacak.

Katar
İtalyan Cumhurbaşkanı resmi bir ziyaret kapsamında Katar’a geldi. Hamad Uluslararası Havaalanında Katar Dışişleri Bakanı ve Katar’ın İtalya ve İtalya’nın Doha Büyükelçisi tarafından karşılandı. Cumhurbaşkanının bir takım görüşmeler yapması beklenmekte.

Qatar Charity kuruluşu, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı ile birlikte Filistin Ramallah’taki yerel idare ile yapılan bir mutabakat zaptı ve Gazze Şeridi’nde tıbbi atık düzenleme konusundaki projenin tamamlanması konusunda anlaşma sağladı.

“Katara” kuruluşu ve Katar Üniversitesi tarafından fonlanan Küresel Kamu Diplomasisi Ağları Genel Kurulu (General Assembly of the Global Public Diplomatic Network) Doha’da 20 Ocak – 22 Ocak tarihleri arasında düzenlendi.

Katar Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, Kuveyt Emiri ve Kuveyt Başbakanı ile görüşmesi sırasında Katar-Kuveyt arasındaki ilişkilerin geliştirme konusunda görüşmeler yaptı. Katar’da Şura Meclisi haftalık toplantısını meclis sözcüsü Ahmed bin Abdullah bin Zaid el-Mahmud başkanlığında gerçekleştirdi.

Kuveyt
22 Ocak 2019’da TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un daveti üzerine Kuveyt Ulusal Meclisi Başkanı Marzuk El-Ganim Ankara’ya geldi. Şentop, Kuveyt’in bölgede dengeli bir dış politika izlediğini ve iki ülkenin de bölgede barış ve istikrarın sağlanması için çözüm bulmaya çalıştığını söyledi. Kuveyt ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin güvenlik, eğitim, sağlık, kültür, savunma, endüstri ve teknoloji gibi alanlarda geliştirilmesinden bahsedildi.

24 Ocak’ta Kuveyt Dışişleri Bakanı Yardımcısı Halid Al-Jarallah, İran Büyükelçisi Muhammed İrani’yi makamında ağırladı. Görüşme boyunca Al-Jarallah, yakın zamanda Bağdat havaalanı yakınındaki operasyonlara Kuveyt’teki Ali Al-Salem üssünün de katıldığı iddialarını kınadı. Büyükelçiye bu konuya açıklık getirilmesi gerektiği yoksa ikili ilişkilerin zarar görebileceği belirtildi.

Kuveyt’in daimî BM temsilcisi Mansur Al-Otaibi, İsrail’in iki-devletli çözümü tehlikeye atan yasa dışı faaliyetlerinden endişe duyduklarını söyledi.  

Bahreyn
20 Ocak 2020’de yayınlanan habere göre Bahreyn Teknik Üniversitesi, ülkede Korece dilini öğreten üçüncü yükseköğretim kurumu oldu. Kore ve Bahreyn arasında Uzlaşı Belgesi imzalandı. Seçmeli olarak sunulacak Korece dersi, Ahlia Üniversitesi’nde 2016’dan beri ve Bahreyn Üniversitesi’nde, Kral Sejong Enstitüsü arasında imzalan Mutabakat Belgesi’nin ardından 2017’den beri verilmektedir