Körfez Gündemi: 23-29 Eylül 2019

Körfez ülkeleri genel
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran-Irak savaşının başlangıcının 39. yıldönümü münasebetiyle yapılan askeri geçit töreninde yaptığı açıklamada Körfez’de bölge-dışı güçlerin bölgesel güvenliği olumsuz etkilediğini ve Körfez güvenliğine İran’ın liderlik etmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca ABD’nin Suudi Arabistan ve BAE’de konuşlu asker sayılarını artırması ve İran-karşıtı bir deniz koalisyonu gücü kurma çabalarının Körfez güvenliğini olumsuz etkilediğini belirtti. Söz konusu deniz koalisyon gücü BAE, Suudi Arabistan, Bahreyn, Britanya ve Avustralya’nın gönderdiği güçlerden oluşuyor.

New York’ta bulunan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson BM toplantılarından bir gün önce Aramco saldırılardan İran’ın sorumlu olduğunu açıkladılar.

Suudi Arabistan
Aramco saldırılarından sonra Suudi Arabistan daha az petrol ihraç etmeye başladı. Aramco bu seviyede petrol üretmeye devam ederse, petrol piyasalarında arz miktarı düşebilir. Arz miktarının artırılması için Rusya daha önce petrol üretimini artırmıştı. ABD’deki üreticilerin de petrol üretim miktarını artırması, günlük 3 milyon varil petrol üretiminin ABD tarafından yapılması bekleniyor. Aramco saldırıları sonrası, Suudi Arabistan’ın günlük 5.7 milyon varil petrol kesintisi yaşayacağı açıklanmıştı. Suudi Arabistan’ın petrol üretimi düşmüş olsa da, Hollanda ve Mısır’da petrol depoları bulunmaktadır. Saldırılardan önce günlük 7 milyon varil petrol ihraç eden Suudi Arabistan, bugünlerde günlük 5.5 milyon varil petrol ihraç etmektedir.

28 Eylül’de Husiler, Suudi Arabistan-Yemen sınırına yakın Necran bölgesinde “binlerce” Suudi Arabistan askerinin esir alındığını duyurdu. Koalisyon güçlerine karşı yeni bir askeri operasyona başlayan Husiler, aynı zamanda yüzlerce zırhlı aracın da ele geçirildiğini duyurdu. Esir alınan askerlerin Suudi Arabistan hava saldırılarından korunması için açıklanmayacak olan yerlere götürülecekleri bildirildi.  Bir süredir Hadi hükümeti askerleri Şa’dah vilayetinin Kataf bölgesinde Husiler ile çatışmaktaydı. Çatışmalar sonrasında Husilerin Yemen askerlerini esir aldığı bildirildi. Husiler operasyonun adına “Operation Victory from God” adını verdiklerini açıkladı. Askeri Sözü Yahya Seri, Suudi Arabistan askerlerinin 2000 kadar olduğunu ve bölgede 350 kilometrekarelik bir alanın kontrol altına alındığını belirtti.

Birleşik Arap Emirlikleri
Sudan Hukuk Devleti ve Kalkınma Partisi başkanı Muhammed Ali el-Cazuli, BAE’nin Yemen’deki politikasının bir benzerini de Sudan’da yapmaya niyetlendiğini ileri sürdü. El-Cazuli, BAE’nin Yemen’de aynı anda hem Hadi hükümetini desteklediği, hem de güney vilayetlerindeki ayrılıkçıları eğitip donattığı gibi Sudan’da da yeni yönetimi desteklerken aynı zamanda ayrılıkçı güçlere de umut verdiğini bildirdi.

Yemen
Aramco saldırılarını üstlendikten sonra Husiler, bir barış anlaşmasının ilk adımı olarak Suudi Arabistan’ı askeri olarak hedef almayı durdurduklarını açıkladılar. Husilerin bu kararı BM Genel Sekreteri Yemen Özel Temsilcisi tarafından memnuniyet ile karşılandı. Husiler, Hudeyde vilayetinin güneydoğusunda yeni askeri tesisler ve barakalar inşa etti. Hadi hükümetine yakın bir çok grubun doğruladığı üzere, Husilerin teçhizat yüklü askeri araçları Hudeyde vilayetinin belirli bölgelerine vardı.

Hadi hükümetinin Riyad’da bulunan bir danışmanı, Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyonun Yemen’in güneyindeki durumu ve özellikle BAE’nin GYGK’ya verdiği desteği eleştirmesi sonucu ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Mutaher Enan, yaptığı açıklamada “Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı’nın isteği üzerine ülkeden ayrıldım” dedi.

Katar
Türkiye Genelkurmay Başkanı ve Katar Savunma Bakanı, Doha’da bir görüşme gerçekleştirdiler. Katar Haber Ajansı’na göre General Yaşar Güler ve Savunma Bakanı Khalid bin Mohammed Al-Attiyah, iki ülke arasındaki savunma ilişkilerinin geliştirilmesini ve askeri konularda işbirliğinin çeşitlendirilmesini görüştüler.

Türkiye ve Katar’ın yardım kuruluşları arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi hedefleyen yeni bir anlaşma imzalandı. Türk Kızılayı ve Katar Kızılay Topluluğu arasındaki anlaşma dahilinde afet ve çatışma bölgelerinde yardıma muhtaç kişilere yardım götürülmesi hedefleniyor.

Kuveyt
Suudi Arabistan’ın milli şirketi Aramco’nun petrol işleme tesislerine yapılan saldırılar sonrası Kuveyt, daha fazla Amerikan askerinin Kuveyt’te konuşlanacağı iddialarını yalanladı. Yerel gazete Al-Qabas’in haberine göre ayrıca Kuveyt, ABD-liderliğindeki uluslararası deniz koalisyon gücüne katılma konusunda karar vermekte zorlanıyor.

Kuveyt Dışişleri Bakanı Yardımcısı, ülkesinin Suudi Arabistan ile paylaştığı “Tarafsız Bölge”den doğan sorunların çözülmesi konusunda işbirliğine hazır olduğunu belirtti. Daha önce, Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdülaziz bin Selman, Kuveyt ile Tarafsız Bölge konusundaki sorunların giderilmesi hususunda siyasi bir iradenin olduğunu ve bunun olumlu bir gelişme olduğunu belirtmişti.