Körfez Gündemi: 6-12 Mayıs 2019

Suudi Arabistan
Suudi Arabistan’ın Yemen’de Fransa tarafından üretilen silahları kullandığının ortaya çıkmasından sonra, Belçika’nın da Suudi Arabistan’a  askeri teçhizat sattığı ve bu silahların Yemen’de kullanıldığı belirlendi. 2015 yılında Belçika’nın Valon bölgesinin Suudi Arabistan’a 400 milyon avroluk askeri teçhizat sattığı kanıtlandı. Kaşıkçı cinayetinden sonra uluslararası toplumun tepkilerine paralel olarak Suudi Arabistan’a askeri teçhizat satışını yavaşlatan Belçika, satışları tamamen durdurmamıştı.

Geçen hafta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa’nın Suudi Arabistan’a sattığı askeri teçhizatın Yemen’de savunmasız halka karşı kullanılmayacağına dair garanti aldıklarını belirtmişti. Fakat ülkede bir süredir bu konuyla ilgili Suudi Arabistan ve BAE aleyhinde protestolar gerçekleşiyor. Nitekim, bu protestolar sonucunda da bir haftadır Fransa’nın Le Havre limanında bekleyen Suudi Arabistan bandıralı kargo gemisine askeri teçhizat yüklenmesine izin verilmedi. Gemi limandan askeri teçhizatlar yüklenmeden ayrılmak durumunda kaldı.

Birleşik Arap Emirlikleri
BM uzmanları, Libya’nın başkenti Trablus’a Çin yapımı İnsansız Hava Aracı (İHA) ile düzenlenen saldırının ardından, BAE’nin savaşa karışmış olabileceğini düşünüyor. BAE, Fransa, Suudi Arabistan ve Mısır, 4 Nisan’da başkent Trablus’u Ulusal Mutabakat Hükümeti’nden almak için saldırı başlatan Hafter’in ana destekçileri olarak biliniyor.

BM’ye bağlı insan hakları uzmanları, BAE’de insanların hapishanelerde işkence görüyor olabileceğini söyledi. Özellikle, BAE vatandaşı aktivist Ahmed Mansur hakkında bu yönde iddialar var. Ahmed Mansur BAE yönetimini sosyal medyada eleştirdiği için 10 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Daha önce benzer bir olayda ise, BAE’nin tedavi izni vermediği kadın mahkum yaşamını yitirmişti.

Sudan Askeri Konseyi Sözcüsü Şemseddin Kebbaşi, eylemlere müdahale ve göstericilere ait barikatların kaldırılması girişimlerinin, ordu tarafından değil üçüncü bir güç tarafından yapıldığını ifade ederek, bu bağlamda Suudi Arabistan ve BAE’den destek alındığını belirtti.

Katar
Katar Emiri Al Sani, Batı Şeria ile abluka altındaki Gazze için 480 milyon dolar tahsis edilmesi talimatını verdi. Yardımların 300 milyon dolarlık kısmının Filistin yönetiminin eğitim ve sağlık sektörü bütçesine destek olarak kullanılacağı ve geri kalan kısmının acil insani yardıma tahsis edileceği bildirildi. Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, desteklerinden ötürü Katar Emiri’ne teşekkür etti. Doha yönetimi 2007 yılından beri bölgede bir dizi insani yardım faaliyeti düzenliyor.

Körfez krizinin ardından Bahreyn ve Katar liderleri arasında ilk temas gerçekleşti: Bahreyn Başbakanı krizin patlak vermesinden bu yana ilk defa Katar emirini arayarak ramazan ayı dolayısıyla tebriklerini iletti. Bahreyn ayrıca geçen hafta Körfez krizinin ardından ilk defa Katar’da düzenlenen etkinliğe Suudi Arabistan ile birlikte katılmıştı.

Yemen
Yemen hükümeti, BAE’yi Sokotra adasına 100 ayrılıkçı asker konuşlandırmak ile itham etti. Sokotra daha önceden UNESCO tarafından tabiat varlıkları alanı olarak kabul edilmişti. Fakat, BAE söz konusu iddiayı kabul etmedi. Yemen hükümeti yetkilileri, BAE’nin Sokotra’ya geçen hafta da 300 asker gönderdiğini bildirmişlerdi. Yemen Cumhurbaşkanı da daha önce, Sokotra’daki faaliyetleri dolasıyla BAE’yi eleştirmişti. Geçen yıl adadaki BAE-Yemen gerginliği, Suudi Arabistan’ın adaya asker göndermesi ile çözülmüştü. Yemen’in güneyinde BAE’ye bağlı, Yemen’den ayrılmak isteyen 50 bin asker olduğu söyleniyor.  ABD’nin Körfez İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakanı Yardımcısı Vekili Timothy Lenderking, BAE’nin Sokotra Adası’na asker konuşlandırması haberi ile ilgili görüş belirtmekten kaçındı.

ABD’nin BAE ile Yemen’de beraber hareket ettiğini ve teröre karşı beraber savaştıklarını belirtti. 

Kuveyt
Geçtiğimiz hafta İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırı düzenleyerek 25 Filistinlinin hayatını kaybetmesine ve 150 Filistinlinin de yaralanmasına sebep olmuştu. Bunun üzerine Kuveyt, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının uluslararası sözleşmelerin ihlali anlamına geldiğini belirtti. Kuveyt Bakanlar Kurulu konuyla ilgili bir açıklama yayımladı.Suriye’de bugünlerde Hama ve İdlib’de ılımlı muhalifleri hedef alan hava saldırılarının artması sebebiyle Belçika ve Almanya’nın yanında Kuveyt, BM Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı.

Bahreyn
İngiltere Kraliçesi’nin Bahreyn Kralı Hamed bin İsa al-Halife’yi bir gösteride ağırlaması İngiliz kamuoyunda ciddi tepkilere neden oldu. Silah Ticaretine Karşı Kampanya platformunun yetkilileri, bu ziyaret ile birlikte İngiltere ve Bahreyn arasındaki silah ticaretine vurgu yaptı. Bahreyn’in tepki çekmesinin en büyük nedeni ise ülke yönetiminin insan hakları ihlalleri.

Umman
Umman Haber Ajansı’nın aktardığına göre, Umman Lideri Sultan Kabus, İngiltere ile Umman arasında yapılan ortak savunma anlaşmasını onayladı. 21 Şubat’ta yapılan anlaşmanın amacı iki ülkenin güvenliğini ve istikrarını korumak ve iki ülkenin ortak askeri harekatlara başlaması olarak açıklanmıştı. İngiltere tarafından yapılan bir açıklamada ise anlaşmanın İngiltere’nin Körfez’in güvenliğine olan bağlılığını simgelediği vurgulandı. Anlaşma dahilinde, İngiltere, Umman’ın başkenti Muskat’ta Duqm limanını inşa edecek ve bu limanda yer alacak bir askeri güç oluşturacak. Anlaşma ayrıca söz konusu bölgenin İngiltere tarafından uzun yıllar kullanılmasını öngörüyor. Bunun karşılığında ise İngiltere 10 yıllık bir süre için Körfez bölgesinin güvenliğini sağlamak adına Umman’a 3.9 milyar dolar ödeme yapacak