Zebari’nin Türkiye Ziyareti Türkiye Irak İlişkilerinde Yeni Bir Sayfa mı Açılıyor?
Doç. Dr. Serhat Erkmen, ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üni. Uluslar. İliş. Bl.
2000’li yılların sonlarına doğru Türkiye ve Irak ilişkileri Ortadoğu’daki en hızlı gelişen ilişkilerden birisiydi. İki ülkenin üst düzey yetkilileri sıklıkla birbirini ziyaret etmekte ve sıcak mesajlar verilmekteydi. İlişkilerin hızlı bir biçimde ilerlemesi sadece diplomatik boyutta kalmamış, aynı zamanda ekonomik ve siyasal boyutlar da kazanmıştı. 2009 yılından itibaren Türkiye-Irak ekonomik ilişkileri müthiş bir hızla gelişmeye başladı. 15 Ekim 2009 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Bağdat ziyareti sırasında gerçekleşen Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Ortak Kabine Toplantısı'nın ardından imzalanan 48 anlaşma ile ikili ekonomik ilişkilerde büyük bir sıçrama yaşandı. Bu gelişmeyi Türkiye’nin Basra’da başkonsolosluk açması ve karşılıklı ziyaretlerdeki büyük artış izledi. 2010 yılına gelindiğinde Türkiye, Irak’taki en önemli ülkelerden birisi olarak kabul ediliyordu. İran ve ABD arasındaki rekabetin dışında tüm gruplara eşit mesafede olma ilkesi çerçevesinde etnik köken ve mezhep ayrımı gözetmeksizin Türkiye’nin Iraklı siyasi gruplarla kurduğu yakın ilişki Türkiye’nin Irak’taki etkinliğini artırmasının en önemli nedenini oluşturuyordu. Fakat 2010 yılında yapılan genel seçimden sonra Irak’ta siyasi yaşamın aldığı karmaşık hal, önce Türkiye ile Irak’taki bazı siyasi partilerin arasının açılmasına yol açtı. 2011 yılının önemli bir kısmında Türkiye-Irak ilişkilerinde büyük bir dalgalanma yaşanmazken aynı yılın sonunda ABD askerlerinin Irak’ı terk etmesi ülkedeki iç siyasi atmosferin daha da gerilmesine neden oldu. Başbakan Nuri Maliki’nin Türkiye’yi Washington ziyaretinde suçlamasının ardından Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık Haşimi hakkındaki tutuklama girişimi iki ülke arasının açılmasına neden oldu. 2012 ve 2013 yılları ise Türkiye Irak ilişkilerinin kademeli olarak gerilediği ve zaman zaman kamuoyu önünde yapılan açıklamalarla son derece gerildiği dönemlere sahne oldu. Buna rağmen Türkiye ile Iraklı siyasi grupların çoğu arasındaki iyi ilişkiler devam etti. Irak Parlamento Başkanı, çeşitli bakanları ve üst düzey siyasi liderler defalarca Türkiye’yi ziyaret etti. Fakat açık bir biçimde Türkiye ve Irak hükümetleri arasındaki gerginlik sürdü.
2000’li yılların sonlarına doğru Türkiye ve Irak ilişkileri Ortadoğu’daki en hızlı gelişen ilişkilerden birisiydi. İki ülkenin üst düzey yetkilileri sıklıkla birbirini ziyaret etmekte ve sıcak mesajlar verilmekteydi. İlişkilerin hızlı bir biçimde ilerlemesi sadece diplomatik boyutta kalmamış, aynı zamanda ekonomik ve siyasal boyutlar da kazanmıştı. 2009 yılından itibaren Türkiye-Irak ekonomik ilişkileri müthiş bir hızla gelişmeye başladı. 15 Ekim 2009 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Bağdat ziyareti sırasında gerçekleşen Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Ortak Kabine Toplantısı'nın ardından imzalanan 48 anlaşma ile ikili ekonomik ilişkilerde büyük bir sıçrama yaşandı. Bu gelişmeyi Türkiye’nin Basra’da başkonsolosluk açması ve karşılıklı ziyaretlerdeki büyük artış izledi. 2010 yılına gelindiğinde Türkiye, Irak’taki en önemli ülkelerden birisi olarak kabul ediliyordu. İran ve ABD arasındaki rekabetin dışında tüm gruplara eşit mesafede olma ilkesi çerçevesinde etnik köken ve mezhep ayrımı gözetmeksizin Türkiye’nin Iraklı siyasi gruplarla kurduğu yakın ilişki Türkiye’nin Irak’taki etkinliğini artırmasının en önemli nedenini oluşturuyordu. Fakat 2010 yılında yapılan genel seçimden sonra Irak’ta siyasi yaşamın aldığı karmaşık hal, önce Türkiye ile Irak’taki bazı siyasi partilerin arasının açılmasına yol açtı. 2011 yılının önemli bir kısmında Türkiye-Irak ilişkilerinde büyük bir dalgalanma yaşanmazken aynı yılın sonunda ABD askerlerinin Irak’ı terk etmesi ülkedeki iç siyasi atmosferin daha da gerilmesine neden oldu. Başbakan Nuri Maliki’nin Türkiye’yi Washington ziyaretinde suçlamasının ardından Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık Haşimi hakkındaki tutuklama girişimi iki ülke arasının açılmasına neden oldu. 2012 ve 2013 yılları ise Türkiye Irak ilişkilerinin kademeli olarak gerilediği ve zaman zaman kamuoyu önünde yapılan açıklamalarla son derece gerildiği dönemlere sahne oldu. Buna rağmen Türkiye ile Iraklı siyasi grupların çoğu arasındaki iyi ilişkiler devam etti. Irak Parlamento Başkanı, çeşitli bakanları ve üst düzey siyasi liderler defalarca Türkiye’yi ziyaret etti. Fakat açık bir biçimde Türkiye ve Irak hükümetleri arasındaki gerginlik sürdü.
