Arap Dünyasında Koronavirüs Olgusu - 1

HABER-YORUM

Çin’de ortaya çıkıp dünyanın birçok bölgesine yayılan koronavirüs salgını Arap ülkelerine de ulaşmıştır. İhmal ve etkin olmayan kriz yönetimiyle de alakalı olarak virüs İran’dan Ortadoğu ülkelerine de yayılmaktadır. İran’da bulunan dini mekanlardaki yoğunluk nedeniyle hızlı bir şekilde yayılan virüsün dini gruplar üzerinden Irak’a geçtiği gözlemlenmektedir. Irak’ta koronavirüse karşı alınan son önlemler de bölgedeki salgın tehdidinin ne denli önemli boyutlara ulaştığını göstermektedir.

24 Şubat 2020’de Irak’ın Necef kentinde İran vatandaşı bir din öğrencisinin koronavirüse yakalandığı tespit edilmiştir. Irak hükümeti, hastalığa yakalanan kişinin İran vatandaşlarının ülkeye girişinin yasaklanması kararı öncesinde ülkeye girdiğini açıklamış, İran vatandaşı olduğu tespit edilen öğrenci ülkesine geri gönderilmiştir. Diğer yandan 20 Kişi Necef’teki bir otelde karantina altına alınmıştır. Irak Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Kerkük’te bir süre önce İran'dan dönen aynı aileye mensup 4 kişide Kovid-19’a rastlandığı bildirilmiştir. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne bağlı Süleymaniye vilayetinde ise İran’dan gelen 400 kişinin, koronavirüse yakalanıp yakalanmadığını tespit etmek için müşahede altına alındığı duyurulmuştur.

Irak’ın dini merkezi olan Necef kenti virüsün yayılması için uygun ortamı ihtiva etmektedir. İran’dan gelen hacıların çokluğu ve kutsal mekanlardaki izdiham dikkate alındığında Kerbela’da da aynı şekilde riskin yüksek olduğu söylenebilir. Bu nedenle Irak Sağlık Bakanlığı, Necef vilayetinde okul ve üniversitelere 10 gün ara verildiğini açıklamıştır. Bakanlık, gerekli durumlar dışında Necef kentine yönelik yapılan yolculuğun durdurulacağına ve herhangi bir toplu faaliyetin yapılmamasına karar vermiştir. Bu kapsamda İran’dan Irak’a giriş yapan 8000 vatandaşın gerekli kontrollerinin titizlikle yapıldığı belirtilmiştir.

Irak’ta Koronavirüse Karşı Alınan Önlemler
Koronavirüs vakalarının ülkede tespit edilmesiyle birlikte İnsan Hakları Komiserliği, Irak genelinde okul ve üniversitelerin kapatılması için çağrı yapmıştır. Şalamça Sınır Kapısı yetkileri, İranlıların ülkeye giriş yasağını uyguladığını açıklayarak, kararın uygulanmadığı yönünde ortaya çıkan haberleri de yalanlamıştır. Irak-İran sınırı arasında yapılan ticaretin yüksek seviyelerde olması; İran’ın Irak’taki mevcut siyasi, ekonomik ve sosyal nüfuzu; ayrıca Irak’ta son dönemlerdeki istikrarsızlık dikkate alındığında sınırdaki hareketin engellenmesinin zor olduğu söylenebilir.

Kerkük yerel yönetimi, üniversite ve okullara 15 gün, devlet kurumlarına ise 2 gün ara vermiştir. Doğrudan ve dolaylı olarak Çin, İran, Tayland, Güney Kore ve Japonya’dan gelenlerin Irak’a giriş yasağı uzatılmıştır. Diğer ülkelerden gelen Iraklıların ülkeye girişi ise bu karardan istisna tutulmuştur. Irak Sağlık Bakanlığı, 27 Şubat 2020’de aldığı yeni bir karar ile Kuveyt ve Bahreyn vatandaşlarının ülkeye alınmayacaklarını duyurmuş ve böylece Irak’a giriş yasağı olan ülkelerin sayısı 9’a yükselmiştir.  Ayrıca Irak Sağlık Bakanlığı, yukarıda adı geçen ülkelere yolculuk yapılmaması çağrısında bulunmuştur.

Diğer yandan Musul yerel yönetimi de toplanarak koronavirüse yönelik önlemler almıştır. Musul’un Kayyara Hastanesi’nde koronavirüs hastaları için 100 yatak ayrıldığı bildirilmiştir. 25 Şubat 2020’de Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), eğitim kurumlarında 26 Şubat 2020’den 23 Mart 2020’e kadar tatil kararı alınmıştır. Öte yandan IKBY, 24 Şubat’ta İran ile sınır kapılarını kapattığını duyurmuştur. İran’ın Kum kentinde koronavirüs vakalarının artış göstermesinin ardından İran’dan Irak’a gelen Sadr Hareketi lideri Muktada es-Sadr, daha önce gösterilerin düzenlenmesi yönünde yaptığı çağrıyı salgın nedeniyle geri çektiğini duyurmuştur.

Kuveyt: 800 vatandaşını koronavirüs sebebiyle İran’dan çıkarttığını duyuran Kuveyt Sağlık Bakanlığı, ülkede virüse yakalananların sayısının 43’e yükseldiğini açıklamıştır. Petrol gemileri hariç Kuveyt; Çin, Tayland, Japonya, Irak ve Singapur ile deniz trafiğini durdurmuştur.

Bahreyn: Bahreyn Sağlık Bakanlığı İran’dan gelen 33 Bahreyn vatandaşının koronavirüse yakalandığının tespit edildiğini açıklamıştır. Ayrıca Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai ve Şarıka (Şerce) emirlikleriyle uçuşları durdurduğunu belirtmiştir.

Umman: Umman Sağlık Bakanlığı, İran’dan gelen 4 vatandaşında koronavirüs tespit edildiğini bildirmiştir. Maskat, İran ile tüm hava uçuşlarını durdurduğunu açıklarken,  koronavirüs nedeniyle Hasab limanında İran ile ürün ithalat ve ihracatlarını  durduğunu duyurmuştur. Öte yandan Umman’da 250 kişinin koronavirüs taşıdığı şüphesiyle karantina altında tutulduğu belirtilmektedir.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE): BAE’de yeni tip koronavirüse yakalananların sayısı 13'e yükselmiştir. BAE, virüse yakalanan 3 kişinin ise iyileştiğini açıklamıştır. Diğer yandan 25 Şubat 2020’den itibaren İran’a uçuşların bir haftalığına askıya alındığı, askıya alınma süresinin yenilenebilir olduğu ifade edilmiştir.

Suudi Arabistan: Suudi Arabistan 22 Şubat 2020’de yeni tip koronavirüs nedeniyle vatandaşlarına ve ülkedeki yabancılara yönelik İran’a sefer yasağının devam ettiğini bildirmiştir. Bunun yanında, İran’da bulunduğu belirlenen kişilerin de ülkeye girişine yasak getirilmiştir. Kişiler ancak 14 gün sonra Suudi Arabistan’a girebileceği belirtilmiştir. Ayrıa, Suudi Arabistan geçici olarak Hac ve umre için yabancıların ülkeye girişine yasak getirmiştir. Diğer yandan koronavirüsten korunmak için vatandaşlarının Türkiye’ye ziyaretinin ertelenmesi de istenmiştir.

Mısır: Mısır’da bir kişinin koronavirüse yakalandığı Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmıştır. Virüse yakalanan kişinin ülkeye girişi hakkında bir bilgi paylaşılmazken, hastanın durumun stabil olduğu belirtilmiştir. Suudi Arabistan tarafından Hac ibadeti ve umre ziyaretinin geçici olarak durdurulması sonrası Kahire Havaalanı’nda umre için yolculuk yapacakların seyehatleri de engellenmiştir. 

Lübnan: Lübnan Sağlık Bakanlığı, 21 Şubat 2020’de İran’dan gelen bir vatandaşının koronavirüse yakalandığını açıklamıştır. Lübnan hükümeti, koronavirüs salgınının yoğun olarak görüldüğü ülkelere acil durumlar dışında seyahat edilmesinin engellendiği, dini amaçlı yolculukların da Lübnan’daki ilgili kurumlar tarafından yasaklandığı bildirilmiştir.

Cezayir: Cezayir devlet televizyonu, ülkeye gelen bir İtalyan vatandaşın koronavirüse yakalandığını açıklamıştır.

Önlemler kapsamında Arap ülkelerinin sağlık bakanları, koronaviürse karşı plan ve hazırlıkları gözden geçirmek için Mart ayında uzmanlar düzeyinde bir toplantı düzenleme kararı almıştır.

Bugün itibariyle Körfez ülkelerinde koronavirüse yakalananların sayısı 93’e ulaşmıştır. Körfez ülkelerindeki sayının diğer ülkelere nazaran da fazla olduğu gözlemlenmektedir. İran dışında bölgede tespit edilen vakalarda herhangi bir ölüm gerçekleşmemiştir. Katar hariç bütün Körfez ülkelerinde virüsün görülmesi İran’a yakınlık ve bölgedeki insan hareketliliğin fazla olmasıyla da ilgilidir.

Türkiye açısından koronavirüsün İran kadar olmasa da Irak ve Körfez’den de ülkemize sıçrama ihtimali de bulunmaktadır. Son önlemlere kadar İran ile yoğun trafik dolayısıyla virüsün zaten bulaşmış olması ve kuluçka döneminin ardından hastalığın ortaya çıkması da muhtemeldir. Ancak diğer yandan, havaların ısınmaya başladığı bölgede virüsün çok hızlı yayılması da beklenmemektedir. Körfez bölgesinden Türkiye’ye gelen turist sayılarının çokluğuna bakıldığında sınırları kapatmayı gerektirecek vahamette olmasa da gelenlerin yakından kontrolü gerekli görünmektedir.