Suriye Gündemi: 28 Ekim-3 Kasım 2019

Uluslararası Gündemde Suriye
Suriye Anayasa Komitesi, Suriye'nin yeni anayasasını hazırlamak üzere BM'nin Cenevre'deki merkezinde toplandı. Komite toplantısına başkanlık eden BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen açılış konuşmasında, rejim ve muhalefetin toplantıda bir araya gelmesini "Bu tarihi bir an" sözleriyle değerlendirdi. Suriye için yeni bir sayfanın açıldığını vurgulayan Pedersen, "Bir diyalog başlatmaya hazır olmanız her yerdeki Suriyelilerin ümitli olması için güçlü bir sinyal " dedi. Çarşamba günü başlayan görüşmeler sırasında yaklaşık iki yıllık bir hazırlık aşamasından sonra yaşama geçirilen komitede, muhalefet ve Esad rejimini ilk kez aynı masa etrafında bir araya getirdi. Sonrasında yapılan toplantıda rejim, muhalefet ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan 200 kişilik anayasa komitesi üyeleri tanıştı. Muhalefet yeni bir anayasa hazırlanması gerektiğini belirtirken, Esad rejimini temsilen komitede yer alanlar mevcut anayasada değişikliklere gidilebileceğini savunuyor. İlk aşamada 45 kişilik bir grup yeni anayasanın çerçevesini belirlemek üzere faaliyetlere başlayacak.

ABD, İngiltere, Suudi Arabistan, Mısır, Almanya ve Ürdün dışişleri bakanları Suriye Anayasa Komitesinin Cenevre’de görüşmelere başlamasından memnuniyet duyduklarını açıkladı. Yayınlanan ortak bildiride BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen'in Suriye konusundaki çabalarının takdirle karşılandığına atıf yapıldı. "BM gözetimi altında Suriye'de serbest ve adil seçimlerin düzenlenebilmesine imkan tanıyacak güvenli ve tarafsız bir ortamın yaratılması çabalarını destekliyoruz." ifadesine yer verilen açıklamada, BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararının uygulanmasına da vurgu yapıldı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Suriye’deki krizi sonlandırmak amacıyla düzenlenen Anayasa Komitesi toplantısını “önemli bir kilometre taşı” olarak niteledi ve bu toplantının bu ülkede yaşanan trajedinin siyasi olarak çözüme kavuşturulması için ilk adım oluşturmasını umut ettiğini söyledi.

IŞİD, örgüt lideri Ebu Bekir el Bağdadi’nin öldürüldüğünü doğrulayarak, yeni liderin Ebu İbrahim el Haşimi el Kureyşi olduğunu açıkladı. IŞİD örgütü kendi medya organlarından yayınladığı bir ses kaydı ile, yeni liderinin Ebu İbrahim el Haşimi el Kureyşi olduğunu ilan ederek, yeni lidere tüm örgüt üyelerinin biat etmesini talep etti. Açıklamada eski lider Ebu Bekir el Bağdadi ile Bağdadi’nin potansiyel halefleri arasında gösterilen Ebu Hasan el Muhacir'in öldürüldükleri de doğrulandı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gerekirse Türkiye'nin kendi başına donörler toplantısı için çağrı yapacağını ve kimse destek vermese bile Tel Abyad ile Resulyn arasındaki bölgede Türkiye'nin bir mülteci şehri kuracağını açıkladı. Cuma günü BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Türkiye ziyareti ile yapılan görüşmede güvenli bölge konusu ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan yapılan görüşmede Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönüşünü sağlayacak yeni yerleşim planını sunduğu ve Guterres’in de mültecilerin geri dönüşlerinin gönüllü, güvenli ve onurlu olması ilkelerini vurguladığı bildirildi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif ile ortak basın toplantısında konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Karada dayanıklı ve uzun vadeli bir istikrarın sağlanması ve kalan terör ocaklarının ortadan kaldırılması amacıyla tüm Suriyeli taraflarla iş birliği içinde enerjik çabaları sürdürme kararını aldık” dedi. Lavrov, Rusya, Türkiye ve İran’ın Suriye’nin toprak bütünlüğüne tam bağlılığı teyit ettiğini ve Suriye topraklarındaki her türlü ayrılıkçılık girişimlerini reddettiğini belirtti.

Fırat’ı Doğusu
SDG’nin sözde Genel Komutanı Şahin Cilo (Mazlum Kobani), Suriye Savunma Bakanlığı'nın, SDG'ye yaptığı 'Suriye ordusuna katılın' çağrısına cevap verdi. Kobani,“Suriye’yi savunmak için yapılan çağrılara değer verdiklerini” ancak “bir kurum olarak SDG yerine bireylere çağrı dilini kesinlikle reddettikleri” açıklamasında bulundu. SDG'den yapılan açıklamada, "safların birleştirilmesinin SDG'nin özel statü ve yapısını koruyacak ve tanıyacak bir siyasi anlaşmaya bağlı olduğu" kaydedildi.

22 Ekim'de Rusya ile Türkiye arasında varılan mutabakat kapsamında, Suriye'nin kuzeydoğusunda, sınırın 10 kilometre güneyine kadar olan bölgede ilk Türk-Rus ortak devriyesi Cuma günü yapıldı. Ancak Kamışlı kenti devriye sahasının dışında bırakıldı. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, verilen 150 saatlik mühletin bitmesinin ardından yaptığı açıklamada, YPG unsurlarının Suriye'nin kuzeydoğusundaki güvenli bölgeden çekilmesinin takvimden önce tamamlandığını bildirmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise YPG unsurlarının çekilip çekilmediğinin ortak devriyeler esnasında tespit edileceğini vurgulamıştı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Kara Kuvvetleri Komutanlığı İleri Müşterek Harekat Merkezini ziyareti sırasında, Rasulayn'ın güneydoğusunda arama, tarama, keşif ve emniyet faaliyeti sırasında ele geçirilen ve Rejim unsuru olduğunu anlaşılan 18 kişinin durumuna ilişkin açıklamalarda bulundu. Akar, faaliyetler sırasında ele geçirilen 18 Rejim unsurunun, Rusya Federasyonu makamları ile yapılan koordine neticesinde teslim edildiğini bildirdi.

ABD askeri güçleri Barış Pınarı Harekatı'nın ardından, Suriye'nin kuzeydoğusundaki petrol sahalarında devriyelere yeniden başladı. ABD ordusuna ait 5 zırhlı araç ve 2 pikap, Türkiye-Suriye sınırına 6 kilometre uzaklıktaki Kahtaniye beldesi ile Rumeylan ilçesi arasında, yaklaşık 40 kilometrelik hatta devriye yaptı. ABD askeri güçleri böylece, Barış Pınarı Harekatı nedeniyle Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke ilinde de durdurduğu devriyelerini yeniden başlatmış oldu.

Kuzey ve Doğu Suriye sözde Özerk Yönetimi, Cenevre'de başlayan Suriye Anayasa Komitesi toplantıları sürecine göre hareket etmeyeceklerini duyurdu. Yapılan açıklamada Süreçten uzaklaştırılmamız Suriye’deki demokratik çözüme hizmet etmeyecektir” ifadelerine yer verildi.ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Suriye'deki petrol yataklarını 'IŞİD'den koruma' amacında olduklarını, aynı zamanda 'Suriye ve Rusya'nın buraya erişimini engellemek ve petrol gelirlerinin SDG'ye gitmesi' için bölgeyi kendilerinin kontrol edeceğini belirtti. Esper, "SDG'nin IŞİD tutsaklarını gözetim altında tutabilmeleri, kendi birliklerini silahlandırabilmeleri ve IŞİD'i mağlup etmek konusunda bize destek olmaları için bu kaynaklara erişimini sağlamak istiyoruz" dedi. Gelen bu açıklamanın ardından ilerleyen günlerde ABD askeri güçleri, SDG güçleriyle birlikte Tirbespiyê ilçesinin doğusundaki petrol noktalarında devriye turu attı. Devriye güçleri, Şelhomiyê ve Seîdê petrol istasyonlarında da tur attı.Devriyenin ardından ABD güçleri Rimêlan’daki üssüne geri döndü.