2011'de Afganistan'da Uzlaşma Çabaları

Sercan Doğan, ORSAM Ortadoğu Uzman Yardımcısı
2011, Afganistan’da işgal ve restorasyon döneminin onuncu yılı olacaktır. Irak meselesi nedeniyle ABD’nin ve uluslararası kamuoyunun ilgisinin uzun süre uzak kaldığı Afganistan konusu, 2009 başında yeni Amerikan yönetiminin miras aldığı en dikenli hususlardan biri olagelmiştir. Yaklaşık bir buçuk yıldır, Afganistan’a dair yeni yaklaşımlar ve kavramlar ardı arkası kesilmeksizin sürmektedir. Taliban’la görüşmeler, görüşmelere dair görüşmeler, uzlaşma süreci, kapsamlı yaklaşım, bölgesel yaklaşım, sivil çözüm gibi ifadeler Afganistan’a dair gündemin şiddet olayları dışında kalan kısmını doldurmaktadır. 2011 yılı da bu tür kavramların kullanımının süreceği bir yıl olarak değerlendirilmektedir. Esasa dair ise ne olacağı konusunda, yaşanan gelişmeler, iyimser bir yorum yapmayı gittikçe zor kılmaktadır.

Afganistan’da uzlaşma çabalarına dair, 11 Ocak 2011 tarihinde Türkiye Ekonomi Politikaları Vakfı (TEPAV) tarafından düzenlenen bir yuvarlak masa toplantısında, Norveç Dışişleri Bakan Yardımcısı Espen Barth Eide ve Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Kristian Berg Harpviken önemli noktalara değinen konuşmalar yapmışlardır. Afganistan’daki uluslararası çabalara önemli katkılarda bulunan Norveç’in Dışişleri Bakan Yardımcısı Sayın Eide, konuşmasında Afganistan’da çabuk etki göstermesi beklenen projelerden kaçınmak, toplumdaki adalet duygusunu tatmin etmek, Afgan liderlik kapasitesini geliştirmek, diyalog ve uzlaşma kurmak ve bölgesel aktörlerin katılımını sağlamak konusundaki gereklilikleri vurgulamıştır. Afganistan’ın birçok güvenlik dinamiğine komşu bir yer olduğunu belirten Eide, Afganistan’dan vazgeçmenin büyük bir hata olacağını ve bu hatanın 1990’larda yapıldığını söyleyerek sözlerine son vermiştir. Oslo Barış Enstitüsü Direktörü Sayın Harpviken ise Afganistan’a dair kapsamlı bir bölgesel yaklaşımın gerekliliğinden bahsederek konuşmasına başlamış ve daha geniş bir perspektiften Afganistan’ın komşu olduğu üç bölgenin (Orta Asya, Güney Asya ve Ortadoğu) çatışma ve işbirliği dinamiklerini içine alan bir analiz ile birlikte Afganistan sorununu ele almaya koyulmuştur.

Büyükelçi Uğur Ziyal ve Dışişleri Eski Bakanı ve NATO’nun Afganistan’daki Eski Kıdemli Sivil Temsilcisi Hikmet Çetin başta olmak üzere diplomatik çevrelerden ve üniversitelerden katılımcıların değerli fikirlerini ifade ettikleri toplantı, Afganistan’daki uzlaşma çabalarına dair verimli bir tartışma ve fikir alışverişi ortamı sağlamıştır.